Przed ostatnią niedzielą sierpnia delegacja robotników z największego w mieście zakładu zgłosiła się do mojego biskupa z prośbą, aby skierował jakiegoś księdza dla odprawienia Mszy św. na terenie fabryki. Wybór padł na mnie. [...] Szedłem z ogromną tremą. Już sama sytuacja była zupełnie nowa. Co zastanę? Jak mnie przyjmą? Czy będzie gdzie odprawiać? Kto będzie czytał teksty, śpiewał? [...] I wtedy, przy bramie przeżyłem pierwsze wielkie zdumienie. Gęsty szpaler ludzi — uśmiechniętych i spłakanych jednocześnie. I oklaski. Myślałem, że Ktoś Ważny idzie za mną. Ale to były oklaski na powitanie pierwszego w historii tego zakładu księdza przekraczającego jego bramę. Tak sobie wtedy pomyślałem — oklaski dla Kościoła, który przez trzydzieści parę lat wytrwale pukał do fabrycznych bram.

Niepotrzebne były moje obawy — wszystko było przygotowane: ołtarz na środku placu fabrycznego, i krzyż [...], i nawet prowizoryczny konfesjonał. Znaleźli się też lektorzy. [...] Okazało się, że potrafią też i śpiewać, o wiele lepiej niż w świątyniach. Przedtem była jeszcze spowiedź. Siedziałem na krześle, plecami niemal opierając się o jakieś żelastwa, a te twarde chłopy w usmarowanych kombinezonach klękali na asfalcie zrudziałym od smarów i rdzy.

Warszawa, 31 sierpnia

Godzina DWUNASTA

Syreny fabryczne obwieszczają początek strajku ostrzegawczego, który miał trwać do godziny 13-tej na znak protestu przeciw niedotrzymywaniu przez rząd PRL zobowiązań Porozumienia Gdańskiego z 31 sierpnia br. Strajk ogłosiły Niezależne Samorządne Związki Zawodowe z Lechem Wałęsą na czele.

Boże, wspieraj walczących! Jestem myślą z wszystkimi, co bohatersko wstrzymują się teraz od pracy, mając tylko tę biedną, bolesną broń przeciw terrorowi... Godzinny strajk został obmyślony z całą dbałością o nieszkodzenie produkcji, działy, których nie można zatrzymać, idą, choć będzie się zarzucać NSZZ, że narażają gospodarkę na nowe szkody!

Jeśli rząd PRL w dalszym ciągu będzie bojkotować Niezależne Związki i nie dotrzymywać porozumień, NSZZ rozważą w dniu 20.X. br. możliwość strajku generalnego.

Jakże trudna jest nasze bolesna rzeczywistość! [...]

Godzina TRZYNASTA

Syreny fabryk warszawskich (FSO Żerań, Huta „Warszawa” i wszystkie inne, zgrupowane w związku „Mazowsze”) odwołują strajk ostrzegawczy. Godna podziwu jest sprawna organizacja i owa SOLIDARNOŚĆ, której imię przybrały Niezależne Samorządne Związki Zawodowe. Pokazały, co potrafią! Szczęść im Boże!

Warszawa, 3 października

Trzynastego wypadło wprawdzie w niedzielę, ale ja pracowałem w systemie trzyzmianowym, czterobrygadowym. Miałem właśnie wtedy pierwszą zmianę. […] Idąc ulicą Kasprowicza, na wysokości linii tramwajowej, zauważyłem „budę” i milicyjne samochody. Milicjanci byli rozstawieni w poprzek chodnika. Każdego legitymowano. Gdy ich mijałem, porozumieli się wzrokiem. Rozstąpili się, robiąc mi przejście. Pomyślałem: jakaś akcja, i poszedłem dalej. Dopiero po chwili zrozumiałem ich decyzję. W klapę kurtki miałem wpięty duży znaczek z napisem „Solidarność”. Wpuścili mnie więc, jak rybę w sieć.

Podchodząc do bramy Huty, już z daleka zauważyłem niespotykany o tej porze ruch oraz rozwieszone transparenty, m.in. „Strajk okupacyjny”. Ludzie byli zdenerwowani i podekscytowani, nocna zmiana nie opuściła zakładu.

Warszawa, 13 grudnia

Noc była spokojna, ale milicja zastosowała nowy manewr. Wszyscy mogli wyjść, ale nikogo nie wpuszczano. Urwał się więc przemyt żywności. Z milicyjnych głośników głośno płynęła zachęta do podporządkowania się decyzji WRON. Ludzie zaczęli przynosić informacje, że Huta jest otaczana czołgami. Faktycznie były to tylko BTR-y. Wymieszano milicję z wojskiem. Panika wzięła górę. Strumień opuszczających zakład zaczął przybierać postać smutnej rzeki. Pochyleni, ze spuszczonymi głowami opuszczali nas nasi koledzy, którzy jeszcze rano byli tak bojowo nastawieni.

Warszawa, 13 grudnia

27 lat temu – 19 października 1984 roku – funkcjonariusze IV Departamentu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych: Grzegorz Piotrowski, Waldemar Chmielewski i Leszek Pękala zamordowali ks. Jerzego Popiełuszkę, kapelana „Solidarności”. 

Ksiądz Jerzy Popiełuszko 31 sierpnia 1980 na prośbę robotników odprawił pierwszą mszę świętą w Hucie Warszawa. W stanie wojennym w kościele św. Stanisława Kostki w ostatnią niedzielę każdego miesiąca odprawiał Msze św. za Ojczyznę, w których towarzyszyli mu artyści recytujący poezję, na które przybywały tłumy wiernych z całego kraju, robotnicy, delegacje „Solidarności”, a także funkcjonariusze SB. Ksiądz Jerzy nie bał się mówić i mówił o godności i prawach człowieka, o wolności i prawdzie. 19 maja 1983 prowadził pogrzeb Grzegorza Przemyka. We wrześniu 1983 zorganizował pielgrzymkę ludzi pracy na Jasną Górę. 

Działalność ks. Jerzego Popiełuszki władze PRL uznały za krytykę i sprzeciw wobec systemu komunistycznego. 2 grudnia 1983 wezwano księdza Jerzego na przesłuchanie. 12 grudnia Popiełuszko dobrowolnie stawił się w Pałacu Mostowskich, siedzibie Komendy Stołecznej MO: O godzinie 22.00 byłem w Pałacu Mostowskich. W celi nr 6 kazano mi się rozebrać do naga. Milicjant przeprowadzający rewizję (nie miał więcej jak dwadzieścia lat) złapał się za głowę i powiedział: „Że też na mnie musiało przypaść”. Następnie zaprowadzono mnie do celi nr 23. Tam było pięciu ludzi (podejrzanych o zabójstwo żony i wrzucenie do Wisły, współudział w morderstwie w Grodzisku Mazowieckim, zabicie czterech ludzi lokomotywą, nadużycia gospodarcze) oraz jeden konfident. Po zakończeniu przesłuchania w mieszkaniu księdza zarządzono rewizję. Znaleziono między innymi granaty łzawiące, naboje do pistoletu maszynowego, materiały wybuchowe, farby drukarskie – podrzucone do mieszkania przez funkcjonariuszy SB. Dzięki interwencji arcybiskupa Bronisława Dąbrowskiego u ministra spraw wewnętrznych Czesława Kiszczaka, ksiądz Jerzy został zwolniony z aresztu nastepnego dnia. Akcje inwigilacji i zastraszania księdza powtarzały się jeszcze wielokrotnie. 

19 października 1984 w Bydgoszczy w kościele Świętych Polskich Braci Męczenników ksiądz Jerzy wygłosił swoje ostatnie kazanie: Zwyciężać zło dobrem to zachować wierność prawdzie. Prawda jest bardzo delikatną właściwością naszego rozumu. Dążenie do prawdy wszczepił w człowieka sam Bóg. Stąd w człowieku jest naturalne dążenie do prawdy i niechęć do kłamstwa. Prawda podobnie jak sprawiedliwość łączy się z miłością, a miłość kosztuje. Prawdziwa miłość jest ofiarna, stąd musi kosztować. [...] Obowiązek chrześcijanina to stać przy prawdzie, choćby miała ona wiele kosztować, bo za prawdę się płaci. Tylko plewy nic nie kosztują. Za pszeniczne ziarno prawdy trzeba czasami zapłacić.

W czasie powrotu z Bydgoszczy został brutalnie zamordowany przez funkcjonariuszy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Jego śmierć nikogo nie pozostawiła obojętnym. 3 listopada 1984 w Warszawie odbył się manifestacyjny pogrzeb księdza Popiełuszki, w którym wzięło udział ponad 600 tys. wiernych oraz blisko tysiąc księży. 

Zapraszamy do przeczytania i wysłuchania wspomnień, fragmentów kazań księdza Jerzego, do zapoznania się z relacjami ludzi przebywających w otoczeniu księdza, a także do obejrzenia fotografii, ukazujących m.in. obecność księdza Jerzego wśród strajkujących studentów w stanie wojennym, czy podczas obchodów Dnia Hutnika, a także przedstawiających msze święte prowadzone przez księdza Popiełuszkę, w tym tę ostatnią w Bydgoszczy – 19 października 1984 roku. 

Żeby dotrzeć do materiałów, należy w wyszukiwarce wpisać tag: Jerzy Popiełuszko.

(mk-z)