[...] Po prze­kro­cze­niu gra­ni­cy [polsko-czechosłowackiej] uda­li­śmy się w stro­nę cze­skiej miej­sco­wo­ści Je­ry­chów [Jędrzychów]. Gdy [tam] dochodzi­li­śmy, za­u­wa­ży­li­śmy pa­trol cze­skiej służ­by gra­nicz­nej, więc ukry­li­śmy się, a następnie po­szli­śmy da­lej. Ponieważ st. strz. [Zenon] Maj­chrzak i Wa­la [Waleria Kaczor] mówi­li, że nie mo­gą iść da­lej, we­szli­śmy na jed­no podwór­ko. Tam wy­szedł z mieszka­nia ja­kiś męż­czy­zna, więc we­szli­śmy z nim do środ­ka, gdzie ka­za­li­śmy, a ra­czej gdzie ja ka­za­łem ubrać się dru­gie­mu męż­czy­źnie, które­go by­ły ko­nie, aby nas odwiózł. Gospo­darz ten ubrał się, lecz nie chciał nas podwieźć, więc ja za­gro­zi­łem, że bę­dę strze­lał, na co go­spo­darz odpowiedział: „Strze­laj, a ja nie po­ja­dę”, więc uda­li­śmy się w dal­szą drogę.

Ca­ły dzień 13 mar­ca ma­sze­ro­wa­li­śmy przez la­sy, a nad wie­czo­rem wstą­pi­li­śmy [...] do jed­ne­go do­mu, gdzie dostaliśmy dwa chle­by, a na­stęp­nie szli­śmy da­lej i późno wie­czo­rem do­tar­li­śmy do nad­le­śnic­twa Bu­czaw­ka, gdzie bez wie­dzy wła­ści­cie­la udaliśmy się spać do sto­do­ły. Oko­ło 6.00 ra­no 14 mar­ca opu­ści­li­śmy sto­do­łę i uda­li­śmy się do la­su, skąd uda­li­śmy się do leśnicze­go po żyw­ność, którą do­sta­li­śmy, tzn. chle­ba z ma­słem i ja­błek. [...] Wie­czo­rem wszyscy wróci­li­śmy do te­go leśniczego z za­mia­rem prze­no­co­wa­nia. Le­śni­czy przy­jął nas, dał nam ko­la­cję oraz dał mi ma­pę i po­wie­dział, którę­dy ma­my iść, aby nie być zła­pa­nym przez woj­ska cze­skie. Dał nam też mię­sa i chle­ba na dro­gę, a je­go żo­na da­ła Wa­li po­ńczo­chy.

[...] Przez ca­ły dzień 15 mar­ca sie­dzie­li­śmy w le­sie, a wie­czo­rem chcie­li­śmy [przejść] przez szo­sę w po­bli­żu Al­brech­tic do drugie­go la­su. Do­cho­dząc do szo­sy za­u­wa­ży­łem w od­le­gło­ści oko­ło 15 me­trów pa­trol cze­ski, więc scho­wa­łem się za par­kan — ochro­nę przed za­wie­ją śnież­ną. [...] Żoł­nie­rze z pa­tro­lu cze­skie­go ukry­li się za drze­wo i otwo­rzy­li do nas ogień z pi­sto­le­tów ma­szy­no­wych. [...] wy­strze­li­łem z pi­sto­le­tu TT ca­ły ma­ga­zy­nek, tj. 8 sztuk amu­ni­cji. [...] Z chwi­lą, gdy ze stro­ny żoł­nie­rzy cze­skich uci­chły strza­ły, wy­co­fa­li­śmy się i ucie­kli­śmy do la­su. [...]

Ca­ły dzień 16 mar­ca szli­śmy z za­mia­rem przedo­sta­nia się z po­wro­tem do Pol­ski, po­nie­waż zda­wa­li­śmy so­bie spra­wę, że jesteśmy okrą­że­ni.

Gliwice, 22 mar­ca

Woj­sko­wy Sąd Re­jo­no­wy [...] w skła­dzie: prze­wo­dni­czą­cy: mjr Wy­stry­chow­ski Ka­rol, ław­ni­cy: chor. Klit­kow­ski Ste­fan, st. sierż. Chruszcz Mi­ko­łaj [...] roz­po­znał spra­wę w dniu 16 ma­ja 1951. [...]

Oskar­że­ni [Jan] Kę­pa, [Zenon] Maj­chrzak, [Józef] Sta­ni­szew­ski, [Ka­rol] Olszew­ski, [Hen­ryk] Stań­czak, [Józef] Gałuszewski i [Józef] Wa­szkie­wicz opu­ści­li z bro­nią w rę­ku jed­no­st­kę woj­sko­wą i prze­szli na dro­gę nie­przy­ja­cie­la, do obo­zu wro­gie­go Pol­sce, że­by wzmóc wro­gie Pol­sce si­ły, bu­rzyć to, co mi­lio­ny rąk lu­dzi pra­cy bu­do­wa­ło. Oskar­że­ni targnę­li się na życie żoł­nie­rzy cze­skich, bra­ci i so­ju­szni­ków Pol­ski Lu­do­wej w wal­ce prze­ciw­ko mię­dzy­na­ro­do­wej re­ak­cji.

Sąd, ma­jąc na uwa­dze wy­bit­nie wro­gie na­sta­wie­nie oskar­żo­nych Kę­py, Maj­chrza­ka, Olszew­skie­go i Sta­ni­szew­skie­go, wymierzył im naj­wyż­szy usta­wą prze­wi­dzia­ny wy­miar ka­ry.

Po­zo­sta­łym oskar­żo­nym sąd wy­mie­rzył ka­rę sto­sow­ną do stop­nia na­pię­cia ich wo­li prze­stęp­czej, uwzglę­dnia­jąc u oskar­żo­nej Ka­czor jej ni­ski po­ziom roz­wo­ju umy­sło­we­go, a co za tym idzie, ni­ski po­ziom uświa­do­mie­nia politycznego, ja­ko oko­licz­ność łago­dzą­cą.

Gli­wi­ce, 17 ma­ja

[...] 24 sierpnia 1968 służba strażnicy WOP w Pilszczu (4 Górnośląska Brygada WOP) zatrzymała dwóch ob[ywateli] CSRS, którzy nielegalnie przekroczyli granicę do Polski. Zatrzymani posiadali przy sobie 70 sztuk ulotek. Oświadczyli dowódcy strażnicy, że przybyli do Polski w celu kolportowania tych ulotek. Jeden z zatrzymanych jest przewodniczącym Powiatowego Zarządu Organizacji Młodzieżowej w Opawie.

Notuje się także [inne] wypadki przerzucenia przez granicę państwa wrogich ulotek z CSRS do Polski. Wypadki takie zanotowano w m. Łysa Polana, w miejscowościach przygranicznych powiatów Racibórz, Głubczyce, Prudnik i Zgorzelec. Ponadto władze NRD poinformowały stronę polską o wyłowieniu z rzeki Nysy (na styku granic PRL, CSRS i NRD) dużej ilości ulotek umieszczonych w woreczkach nylonowych.

24 sierpnia

W czerwcu 1988 przyszedł do mnie Piotr Golema [uczestnik Ruchu „Wolność i Pokój” z Wrocławia] i namawiał na wyjazd z bibułą na przerzut. Nie bardzo mi się chciało, ponieważ byłam po kolejnej odsiadce 48 godzin. W końcu jednak się zgodziłam, bo miałam nadzieję na bezproblemowy przerzut.

[12 czerwca] jechaliśmy spokojnie pociągami, potem kolejką na Kopę. Byliśmy często sprawdzani przez wopistów. Szliśmy sobie powoli. Gdy tylko przywitaliśmy się z Czechami, zaraz wyskoczyli wopiści. Przewieźli nas na komendę w Szklarskiej Porębie. Zamknęli nas z Czechami w świetlicy.

Żołnierze byli bardzo dumni — pewnie liczyli na urlopy. Starali się nam dokuczać, straszyli więzieniem. Odpowiadałam im, że są głupi i że grozi nam najwyżej 48 godzin. Czesi byli strasznie zdenerwowani, im rzeczywiście groziło więzienie. Prosiłam wopistów o papierosy dla nich. Dali mi kilka. Jeden z Czechów strasznie dużo palił.

Potem zabrali mnie na strażnicę do Szklarskiej. Tam spędziłam noc. Byłam bardzo zdenerwowana z powodu Czechów; z wściekłości walnęłam jedzeniem w drzwi. Strażnicy wmawiali mi, że robię głodówkę. Rano przyjechała po mnie esbecja. I znów odsiedziałam 48 godzin. [Zatrzymani Czesi — Jachým Topol i Ivan Lamper — także zostali zwolnieni po kilkudziesięciu godzinach.]

Karkonosze, 12 czerwca